گیاهشناسی هل
گیاه هل با نام علمی Elettaria cardamomum از خانواده زنجبیل Zingiberaceae است از نظر گیاهشناسی گیاهی علفی و چند ساله با ساقه زیر زمینی منشعب و نسبتا طویل است، دارای ساقه های متعدد به ارتفاع 3 متر می باشد. دارای یک تا دو ساقه گل دهنده به ارتفاع یک متر می باشد. برگهای خطی سر نیزه ای به طول 60 تا 70 سانتی متر است. گلها سفید یا سبز روشن و در قسمت مرکز بنفش رنگ و به صورت پانیکول می باشد. میوه ها به طول 1 تا 2 سانتی متر است و به صورت کپسول سه خانه است. در هر میوه بین 15 تا 20 دانه به رنگ قهوه ای تیره، زاویه دار و معطر دارد. دو نوع هل سبز و یا سفید وجود دارد که دارای میوه های بیضوی و بیضوی دراز است. گونه ای دیگری با نام علمی Amomum subulatum وجود دارد که از نظر شکل ظاهری میوه شبیه هل است اما عطر کمی دارد و به هل باد، هل سیاه یا هل نپالی معروف است. گونهElettaria cardamomum در مناطق گرم و مرطوب جهان به خصوص هندوستان و مالزی می روید و در کامبوج و سیلان (سری لانکا)، مالزی، لائوس، گواتمالا، السالوادور کشت و کار می شود. اما در ایران نمی روید و کاشته نمی شود
مواد موثره هل
دارای ترکیبهای فنلی، تانن، ترپنوئید، فلاونوئید استرول، اسانس، روغن، پروتئین، اکسالات کلسیم و سیلیس است.
اسانس هل
روش متداول برای جدا سازی اسانس روش تقظیر با بخار آب به مدت 2 تا 3 ساعت است. اسانس به رنگ زرد روشن یا بیرنگ است. مهمترین ترکیبهای شیمیایی اسانس شامل آلفا-ترپینیل استات، 8،1-سینئول، آلفا-ترپینئول، لیمونن، آلفا-پینن و بتا-پینن می باشد. ترکیبهای موترپنی در هل کشت شده در هند بیشتر است و میزان ترکیبهای سزکوئی ترپن در هل کشت شده در گواتمالا افزایش می یابد. ترکیبهای عمده در اسانس هل سبز شامل آلفا-ترپینیل استات (37/72 %) و 8،1-سینئول (16/10 %) و ترکیبهای اصلی اسانس هل سیاه شامل 8،1-سینئول (50/65 %)، آلفا-ترپینئول (30/3 %) و لیمونن (60/3 %)، آلفا-پینن (78/2 %)، بتا-پینن (34/3 %) است.
درصد اسانس بسته به اندام مورد استفاده متفاوت است. اسانس در دانه، کپسول و پوسته آن یافت می شود. درصد اسانس بذر بین 4/3 تا 6/8 و درصد اسانس کپسول خشک بین 2/5 تا 3/11 است. درصد اسانس پوسته در حدود 2/0 درصد است. ترکیب شیمیایی اسانس در روش تقطیر با آب شامل 8،1-سینئول (6/25 %)، لینالول (3/6 %) و آلفا-ترپینیل استات (7/40 %) بود.
ترکیبهای فنلی هل
در عصاه اتانولی هل ترکیبهای فنلی شامل اسید های فنلی رزمارینیک اسید، کافئیک اسید و فرولیک اسید شناسایی شد. ترکیبهای فلاونوئیدی شامل کامپفرول، Chrysin، galangin، pinocembrine و کوئرستین شناسایی شد.
اظلاعات تجاری هل
هند بزرگترین تولید کننده و صادر کنند و مصرف کننده هل می باشد. بعد از هند، گواتمالا و کشورهای تانزانیا، سری لانکا، السالوادور، ویتنام، لائوس و کامبوج از تولید کنندگان هل می باشند. بر اساس اظلاعات سایت Trade mapبزرگترین کشورهای صادرکننده هل گواتمالا، اندونزی، هند، نپال و هلند می باشد. بزرگترین وارد کننده های هل کشورهای عربستان سعودی، امارات متحده عربی، چین، هند، ایالات متحده آمریکا، بنگلادش، آلمان، مصر و هلند است.
خواص دارویی هل
اهمیت هل در طب جدید
هل دارای خواص ضد نفخ، آنتی اکسیدان، ضد عفونی کننده، کاهش فشار خون، محافظت از دستگاه گوارش و بهبود بیماریهای گوارشی، تقویت معده، بهبود بیماریهای قلبی، ضد اسپاسم، ضد التهاب، ضد زخم، ضد باکتری های (Staphylococcus aureus، Listeria monocytogenes، Echerichia coli و Pseudomonas aeruginosa) و ضد قارچهای (Candida spp، S. cerevisiae)، ضد سرطان (ضد تکثیر سلولی و القا کننده مرگ برنامه ریزی شده سلولی)، ضد درد و ضد افسردگی است.
