نعناع فلفلی
گیاه نعناع فلفلی (Peppermint) با نام علمی Mentha piperita L. به تیره نعناعیان (Lamiaceae) تعلق دارد. جنس Mentha داری شش گونه گیاه علفی چند ساله و معطر در ایران است (مظفریان، 1385). این گیاه علفی، چندساله و از مطبوع‌ترین انواع نعناع‌ها است. این‌گونه اکثراً در واریزه نهرهای آب صیفی‌کاری‌ها کاشته می‌شود. ظاهر سبز مایل به قرمزرنگ و بوی بسیار نافذ این محصول، آن را از سایر گونه‌های نعناع متمایز می‌کند. ضخامت ریشه این گیاه 3 تا 4 میلی‌متر است. ریشه آن به‌صورت رُست (استولون) و ریزوم است که گره‌های متعددی را داراست.
این گره‌ها محل رویش ریشه‌های باریک و در نتیجه تشکیل گیاهان کوچک در اطراف پایه مادری می‌باشند. اندام‌های زیرزمینی این گیاه به رنگ سفید، نازک و به طول 5 تا 20 سانتیمتر است. ریشه در این گیاه چندان عمیق نیست و به صورت پراکنده در سطح خاک قرار می‌گیرد. نعناع فلفلی دارای ساقه‌های چهارگوش است که به‌واسطه وجود آنتوسیانین در آن‌ها به رنگ بنفش دیده می‌شود. طول ساقه متفاوت بوده و به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دارد و بین 30 تا 100 سانتیمتر رشد می‌کند. قسمت بالایی ساقه نسبت به قسمت پایینی آن از انشعاب‌های بیشتری برخوردار است.
برگ‌های متقابل و کوچک (به طول 5/2 تا 5 سانتیمتر)، به رنگ سبز، دندانه‌دار، بویی شیرین و طعمی تند را داراست که در مقایسه با برگ دیگر گونه‌های نعناع زبرتر با کناره‌های منظم هستند. رگبرگ‌های این گونه نعناع به رنگ آبی و در پهنک‌برگ دارای انشعاب‌های فراوانی هستند. حفره‌های محتوی اسانس در هر دو طرف برگ وجود دارند. گل‌های نعناع فلفلی صورتی مایل به ارغوانی است و گلبرگ‌های آن اشکال نامنظمی دارند و به‌صورت خوشه‌های مجتمع روی چرخه‌هایی قرار دارند که هر چرخه مرکب از 6 تا 7 گل است. این گل‌ها عمر بسیار کوتاهی دارند و در مدت کمی پس از تشکیل از گیاه جدا می‌شوند.
میوه کپسولی، کوچک و به رنگ قرمز تیره است. بذر این گیاه فاقد قوه رویشی است. اندام‌های هوایی آن حاوی اسانس غنی از ترکیبات معطر متعددی است، مزه‌ای خنک و کمی تند دارد. اسانس در ابتدای رویش گیاهان، در پیکر رویشی ساخته و ذخیره می‌گردد. با رشد گیاه سرعت سنتز اسانس افزایش می‌یابد. اسانس در حفره‌های زیر کوتیکول ساخته و ذخیره می‌شود. برگ‌ها 2 تا 7/2 درصد و گل‌ها 4 تا 6 درصد اسانس دارند و ساقه‌ها نیز فاقد اسانس می‌باشند.
جنس Mentha دارای 42 گونه در سطح جهان است. نعناع فلفلی یک هیبرید از دو گونه متفاوت (M. spicata) و (M. aquatica) است که به دلیل اسانس معطری که تولید می‌کند ارزش تجاری بالایی دارد. در جدول زیر مشهورترین و شناخته‌شده‌ترین گونه‌های نعناع با مصرف تجاری یا دارویی آن‌ها ذکر شده است.
موارد مصرف | گونه ها |
| مصرف دارویی | Mentha spicata |
| مصرف زینتی | Mentha suaveolens |
| مصرف زینتی | Mentha requienii |
| مصرف دارویی | Mentha pulegium |
| مصرف دارویی، مصرف زینتی، استفاده تجاری | Mentha piperita |
| مصرف دارویی | Mentha citrate |
| مصرف دارویی و استفاده تجاری | Mentha longifolia |
| مصرف دارویی | Mentha cardiac |
| مصرف دارویی | Mentha arvensis |
برای تغییر این متن بر روی دکمه ویرایش کلیک کنید. لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است.
مواد مؤثره
همان‌طور که در جدول زیر مشاهده می‌شود منتون و منتول بیشترین درصد (40 تا 60 درصد) از ترکیبات اسانس این گیاه را به خود اختصاص می‌دهد. بیشترین مقدار منتول در اسانس استخراج شده از برگ‌های جوان این گیاه وجود دارد. مقدار این ماده در اسانس نعناع بسته به نوع آن و شرایط محیطی از 55-35 درصد متغیر است. منتول جریان صفرا را تحریک می‌کند، باعث کاهش صدا در اسفنکتر مری می‌شود و خواص آنتی‌اکسیدانی و ضد باکتریایی قوی دارد. این ماده همراه با Menthone, Iso-Menthone و دیگر ترکیبات، مسئول ایجاد طعم و عطر خنکی نعناع می‌باشند.
|
ترکیبات |
نام IUPAC |
درصد (%) |
|
لیمونن (limonene) |
1-Methyl-4-(1-methylethenyl)- cyclohexene |
1 تا 5 |
|
سینئول (cineole) |
1,3,3-Trimethyl-2-oxabicyclo[2,2,2]octane |
5/3 تا 14 |
|
منتون (menthone) |
(2S,5R)-2-Isopropyl-5-methylcyclohexanone |
14 تا 32 |
|
منتوفوران (menthofuran) |
3,6-Dimethyl-4,5,6,7-tetrahydro-1-benzofuran |
1 تا 9 |
|
ایزومنتون (isomenthone) |
(2R,5R)-5-methyl-2-propan-2-ylcyclohexan-1-one |
5/1 تا 10 |
|
متیل استات (Menthyl acetate) |
Acetic acid [(1R,2S,5R)- 2-isopropyl-5-methylcyclohexyl] ester |
8/2 تا 10 |
|
ایزوپولگل (Isopulegol) |
5-methyl-2-prop-1-en-2-ylcyclohexan-1-ol |
2/0 |
|
منتول (Menthol) |
(1R,2S,5R)-2-Isopropyl-5-methylcyclohexanol |
30 تا 55 |
|
پولگونه (Pulegone) |
p-Menth-4(8)-en-3-one |
4 |
|
کارون (Carvone) |
2-Methyl-5-(prop-1-en-2-yl)cyclohex-2-en-1-one |
1 |
دیگر ترکیبات اسانس گیاه نعناع فلفلی شامل لیمونن (Limonene)، سینئول (Cineole)، منتون (Menthone)، منتوفوران (Menthofuran)، ایزومنتون (Isomenthone) و منتیل (Menthyl) است؛ که همه در گروه مونوترپن ها (Monoterpene) جای می‌گیرند. تركيبات منتول، اتيل استات و نئومنتول در اندام‌های مسن گياه بيشتر وجود دارد درحالی‌که منتول و ايزومنتول در اندام‌های جوان يافت می‌شوند. همچنين در مقايسه با برگ‌ها، گل‌ها حاوي مقادير بيشتري از منتوفورين هستند.
همچنین، نعناع فلفلی غنی از مواد معدنی متفاوت است. محققین در سال 2010 میزان این مواد را در عصاره این گیاه به میزان، کلسیم ( ppm3602)، منیزیم (ppm 82/70)، روی ppm) 64/12)، آهن ppm) 5/531 تا 1102) و فسفر (ppm 12150) گزارش کرده‌اند.
اسانس گیاه نعناع فلفلی
اسانس‌های خانواده نعناعیان از محبوب‌ترین و پرمصرف‌ترین اسانس‌های گیاهی هستند. درصد اسانس بین 2/1 تا 5/1 تغییر می کند. در این میان اسانس نعناع فلفلی به دلیل ترکیبات خاص مانند منتون، منتول، کمفن، و ایزومنتون، آلفا-پینن و خواص این اجزا در کاربردهای دارویی جایگاه ویژه‌ای دارد و باعث شده است که این محصول به گیاهی ارزشمند و گران‌بها تبدیل شود و بیشترین استفاده را در بین اسانس‌های گیاهی داشته باشد. اسانس این گیاه زردرنگ یا شفاف است و با استفاده از روش تقطیر با بخار استحصال می‌شود. این ماده بویی خنک و مطبوع با چگالی کم داراست.
یکی دیگر از محصولات گیاه نعناع فلفلی دمنوش و چای این گیاه است که محبوبیت زیادی در بین مردم دنیا دارد. این چای علاوه بر طعم و بوی مطبوع به‌عنوان یک گیاه دارویی قدیمی در فرهنگ‌های شرقی و غربی معروف است. کیفیت اسانس نعناع فلفلی بر اساس میزان غلظت Menthol، Menthofuran,Menthone وPulegone ، تعیین می‌شود به‌طوری‌که هرچه درصد Menthone و Menthol بالاتر و غلظت‌های Menthofuran و Pulegone پایین‌تر باشد، اسانس دارای کیفیت بالاتری خواهد بود .
پراکندگی جغرافیایی
نعناع فلفلی بومی مناطق مدیترانه‌ای است، اما در تمام دنیا مانند هند، چین، اروپا، آمریکا، استرالیا، آفریقای جنوبی، کانادا و برخی دیگر از کشورها به خاطر ویژگی‌های متمایزی که داراست، کشت می‌شود. ازاین‌رو بیش از 101 نام محلی در کشورهای مختلف برای آن وجود دارد.
اطلاعات تجاری
تولید جهانی نعناع فلفلی در سال 2014 حدود 296/92 تن بوده است و تولید آن در سال 2015 به 485 هزار تن رسیده که در مقایسه با سال قبل از آن 9/4٪ افزایش داشته است. به‌طورکلی، تولید جهانی این گیاه از 2007 تا 2015 با میانگین رشد سالانه 0/6٪ افزایش متوسطی را دنبال می‌کند. در این دوره تولید در سال 2015 به حداکثر میزان خود رسیده و تا به امروز به این روند ادامه داده است. در مطالعه‌ای که به‌منظور پیش‌بینی بازار جهانی اسانس نعناع فلفلی انجام گرفته انتظار می‌رود در بازه سال‌های 2018 تا 2027 تقاضا برای این محصول در منطقه آسیا-اقیانوسیه (APAC) با 2/5% سود سالانه افزایش یابد که به‌تبع آن این افزایش در سود حاصل از آن نیز دیده خواهد.
همچنین انتظار می‌رود رونق بازار این محصول در اروپا، بازار جهانی را تقویت کند ازاین‌رو در حال حاضر آمریکای شمالی و اروپا سهم عمده‌ای ازنظر ارزش بازار جهانی این محصول را دارا هستند. بعلاوه APAC در سال‌های آینده به علت افزایش تقاضا برای مصرف این اسانس، نرخ رشد بالایی در حدود 5/7٪ را ثبت نماید. کشورهای بزرگ تولیدکننده این محصول هند، بلغارستان، ایتالیا، چین و ایالات‌متحده آمریکا هستند که تقریباً 90٪ از تولید جهانی اسانس نعناع را در اختیار دارد. در میان تمام کشورهای جهان، هند بزرگ‌ترین تولیدکننده، صادرکننده و مصرف‌کننده اسانس نعناع فلفلی است و در حال حاضر چین واردکننده عمده این محصول به شمار می‌رود.
نیازهای اکولوژیک
- به‌استثنای مناطق بسیار سرد، درصورتی‌که ذخیره آب و عناصر غذایی خاک کافی باشد، این گیاه را می‌توان در همه مناطق کشت نمود.
- نعناع فلفلی هم مانند سایر گیاهان تیره نعناع به مقدار زیادی نور خورشید و یک طول روزبلند نیاز دارد. کمیت و کیفیت میزان منتول و عملکرد آن متناسب با شدت نور و طول مدت‌زمان تابش افزایش می‌یابد. به همین دلیل مناطق با شیب رو به جنوب و دارای مقدار زیادی نور خورشید برای کشت این محصول بسیار مناسب می‌باشند. به‌طورکلی این گیاه طیف وسیعی از شرایط را تحمل می‌کند و می‌تواند در نور شدید آفتاب نیز پرورش یابد.
- این گیاه به علت سیستم ریشه خزنده و کم‌عمق نیاز آبی بالایی دارد زیرا ظرفیت جذب آب را بسیار پایین میاورد. نعناع فلفلی در طی دوره رشد خود حداقل به 700 تا 800 میلی‌متر آب نیاز دارد و حداکثر تولید روغن آن تنها در خاک‌هایی که 80 درصد ظرفیت نگهداری آب آن‌ها تکمیل‌شده باشد حاصل می‌گردد.
- با در نظر گرفتن مقدار بارندگی در منطقه کشت این گیاه، آبیاری آن شامل مراحل زیر است:
- پس از سبز شدن، هنگامی‌که ارتفاع متوسط گیاهان 8 تا 10 سانتیمتر است.
- در هنگام نمو شاخه‌های جانبی
- در زمان شروع گلدهی
- درست پس از اولین برداشت
هنگامی‌که شاخسارهای ثانویه به ارتفاع 8 تا 10 سانتیمتر رسیدند (در هر مرحله بسته به شرایط خاک باید مقدار 40 تا 60 میلی‌متر آب به کمک ادوات آبیاری توزیع گردد).
4. خاک مناسب برای کشت این گیاه باید ساختمان مناسب و با ظرفیت نگهداری آب بالا باشد، ازاین‌رو کشت آن در خاک‌های چرنوزم (خاک سیاه)، پیت و لوم شنی و خاک‌های سیلابی غنی از مواد غذایی کاملاً موفقیت‌آمیز است. pH خاک برای این محصول بین 5 تا 8 بسیار مناسب است. باید از کشت این گیاه در خاک‌های رسی و اشباع از آب و خاک‌هایی که pH آن‌ها بالاتر از 5/8 است اجتناب نمود.
5. اندام‌های هوایی این گیاه تحت تأثیر سرمای زمستان خشک می‌شوند ولی استولون های گیاه نعناع فلفلی حتی در زیر پوشش برفی تا 17- درجه سانتی گراد زنده مانده و تا دمای 30- درجه سانتیگراد برای مدت کوتاهی قادر به ادامه حیات خود هستند. این گیاه در درجه حرارت 2 تا 3 درجه سانتیگراد خاک شروع به سبز شدن می‌نماید اما رشد سریع آن تنها در درجه حرارت‌های بیش از 10 درجه سانتیگراد آغاز می‌شود. شاخسارهای این گیاه قادرند در یک درجه حرارت 8- درجه سانتیگراد هم زنده بمانند، ولی در درجه حرارت متوسط 18 تا 22 درجه سانتیگراد در دوره نمو آن بخصوص قبل از گلدهی برای تولید و عملکرد توده سبز گیاهی و اسانس سودمند است.
کاشت محصول
نعناع به‌ندرت بذرهای دارای قابلیت جوانه‌زنی تولید می‌نماید. به همین دلیل برای تکثیر آن منحصراً از اندام‌های غیرجنسی (شاخسارهای سبز، استولون های زیرزمینی، شاخسارهای ریشه دار) استفاده می‌شود. تکثیر نعناع از طریق روشهای زیر انجام می‌گیرد:
- تکثیر از طریق ریشه رست (استولون): بهترین روش تکثیر این گیاه محسوب می‌شود
- تکثیر از طریق قلمه‌های ساقه: در این روش از شاخه‌های جوان و سبز پایه مادری، 2 تا 3 قلمه که حداقل دو جفت برگ دارد جدا می‌کنند. سپس آن‌ها را در خزانه هوا آزاد در بستر مناسب خاکی و در سایه می‌کارند
تکثیر از طریق پاجوش: فصل بهار پس از آبیاری گیاهان پاجوش‌هایی به ارتفاع 8 تا 10 سانتیمتر را از گیاه مادری جدا و به زمین موردنظر انتقال می‌دهند.
البته قابل‌توجه است که برای تکثیر این گیاه در سطح وسیع نمی‌توان از قلمه‌های سبز استفاده نمود زیرا این عمل به هزینه و نیروی کار زیادی نیاز دارد. ساقه‌های خزنده نمی‌توانند بیش از چند روز ذخیره شوند زیرا به دلیل گرما یا کم‌آبی به‌سرعت از بین می‌روند.
- شرایط زیر برای تکثیر غیرجنسی این محصول ضروری است:
- استولون های بیمار و مسن باید کاملاً جداسازی شوند.
- میزان رطوبت استولون ها باید در حدود 80 درصد باشد.
- استولون ها باید پس از دومین برداشت و درست قبل از نشاکاری جمع‌آوری شوند. استولون ها را باید بلافاصله به محل کشت منتقل نمود یا به‌منظور نگهداری موقتی باید آن‌ها را بسته‌بندی کرد.
در نشاکاری پاییزه حتی بدون آبیاری هم آب موردنیاز برای سبز شدن اولیه آن تأمین می‌شود. نشاکاری نعناع اساس در پاییز انجام می‌شود. زمان مناسب نشاکاری پاییزه مهر و اوایل آبان ماه است؛ و مناسب‌ترین زمان برای کشت بهاره اواسط بهار (اواخر اردیبهشت تا اوایل خردادماه) می‌باشد. لازم به ذکر است که کاشت دیرهنگام آن موجب کاهش عملکرد تر و خشک و افزایش درصد اسانس این گیاه می‌گردد.
افزایش درصد اسانس در تاریخ کاشت دوم (اواسط خرداد) نسبت به تاریخ کاشت اول (اواخر اردیبهشت)، به دلیل بالا رفتن دما در کاشت دیرهنگام نعناع فلفلی بوده است. مصرف مقادیر مناسب کودهای نیتروژن (100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) سبب افزایش اسانس نعناع فلفلی می‌گردد. به علت دیر سبز شدن بوته‌های نعناع در نشاکاری بهاره عملکرد این گیاهان نسبت به نشاکاری پاییزه بسیار کمتر است و تنها یک راه اضطراری محسوب می‌شود.
عمل نشاکاری استولون های نعناع فلفلی نیمه مکانیزه است به این صورت که در ابتدا با استفاده از گاو آهن شیاردهنده، شیارهایی را در خاک ایجاد می‌کنند و سپس استولون ها را توسط دست در این شیارها کشت می‌کنند. استولون موردنیاز برای نشاکاری حدود 2/1 تا 5/1 تن در هکتار است. برای نشاکاری موفق (آماده‌سازی خاک عاری از هر نوع کلوخه و حفره) درست قبل از عملیات نشا کردن باید از وسایل کلوخه خردکن یا غلتک‌های صاف کننده استفاده شود. شخم عمیق پاییزه برای نشاکاری بهاره کاملاً ضروری است، در ادامه به‌منظور جلوگیری از تشکیل کلوخه تا فصل بهار از عملیات خاک‌ورزی استفاده می‌شود.
داشت و برداشت محصول
دوره رویشی نعناع (از بدو رویش تا مرحله گلدهی)، 80 تا 100 روز به طول می‌انجامد. ابتدا رویش گیاهان به‌کندی صورت می‌گیرد درحالی‌که پس از 2 تا 3 هفته رشد آن‌ها سرعت می‌یابد. مزرعه زیر کشت این گیاه را برای مدت دو یا به‌ندرت سه سال می‌توان حفظ کرد. کشت مجدد آن در یک مزرعه تا 4 سال توصیه نمی‌شود، ازاین‌رو تناوب کشت برای این گیاه از اهمیت زیادی برخوردار است. این محصول را دو بار در سال می‌توان برداشت نمود. زمان واقعی و روش برداشت این گیاه به اهداف کشت بستگی دارد (تولید روغن فرار، بوته یا برگ‌ها). در بیشتر موارد کشت نعناع به‌منظور تولید روغن فرار انجام می‌شود. برای این منظور هنگامی که شاخسارهای اصلی در گلدهی کامل بوده و شاخه‌های جانبی تازه شروع به گلدهی نموده‌اند زمان مناسب اولین برداشت است.
زمان برداشت دوم در شهریور و اوایل مهر است. عملکرد قابل‌انتظار نعناع 12 تا 20 تن در هکتار گیاه سبز و 30 تا 60 کیلوگرم در هکتار روغن فرار است. عملکرد توده سبز در اولین برداشت 8 تا 14 تن در هکتار و میزان روغن فرار حاصله 2 تا 4 کیلوگرم به ازاء هر تن توده سبز گیاهی است، درحالی‌که عملکرد ماده سبز در برداشت دوم حدود 8 تا 9 تن در هکتار و مقدار روغن فرار آن نیز 1 تا 2 کیلوگرم در هر تن می‌باشد.
برای تولید بوته خشک، نعناع را باید در زمان آغاز گلدهی یا درست قبل از آن برداشت نمود، زیرا نسبت برگ به ساقه در این زمان بسیار مناسب است. گیاهان برداشت شده را باید بلافاصله به خشک‌کننده‌ها منتقل نمود عملکرد قابل پیش‌بینی آن‌ها حدود 5/2 تا 5/3 تن در هکتار بوته خشک است.
تولید ماده دارویی برگی به نیروی کار دستی زیادی نیاز دارد. به همین دلیل تنها در مزارع کوچک قابل استفاده است. برای این منظور نعناع را قبل از گلدهی در ساعت‌های اولیه صبح به‌وسیله دست قطع می‌نمایند و بلافاصله برگ‌ها را از ساقه‌ها جدا کرده و خشک می‌نمایند. عملکرد قابل‌انتظار ماده دارویی برگ خشک 2/1 تا 8/1 تن در هکتار است .
کاربردها
گیاه نعناع فلفلی به‌ویژه اسانس آن کاربردهای بی‌شماری دارد که بیشتر در بحث خواص دارویی مطرح هستند ولی علاوه بر آن:
- اخیراً، نوآوری در صنعت بسته‌بندی مواد غذایی به استفاده از منابع طبیعی ضد میکروب مانند اسانس‌های گیاهی متمرکز شده است. ترکیب اسانس نعناع فلفلی در مواد پلیمری برای بسته‌بندی مواد غذایی با هدف افزایش ماندگاری محصولات نهایی انجام می‌شود.
- با توجه به طعم ترش تنباکو، عصاره نعناع فلفلی به شکل افزودنی معمولاً در سیگار استفاده می‌شود.
- همان‌طور که اشاره شد منتول عمده‌ترین ترکیب تشکیل‌دهنده اسانس نعناع است که در تهیه انواع شیرینی، صنایع غذایی، لوازم‌آرایشی، عطرسازی، تولید خمیردندان‌ها، دهان‌شویه‌ها و فرآورده‌های دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
برخی از شواهد مؤثر در رابطه با استفاده از این گیاه در جوجه‌های گوشتی برای رشد تغذیه‌ای آن‌ها گزارش شده است و نتایج نشان می‌دهد که برگ این گیاه برای تقویت زندگی جوجه‌های گوشتی در مراحل اولیه بسیار مؤثر است. همچنین نعناع فلفلی تأثیرات مهمی بر فعالیت آنتی‌اکسیدانی و جمع‌آوری چربی‌های شکمی در جوجه‌های گوشتی نشان می‌دهد. پس می‌توان از برگ این گیاه برای بالا بردن کارایی اقتصادی تولید مرغ گوشتی استفاده کرد (بهترین مقدار افزودنی جهت خوراک طیور، 15 گرم برگ آن در کیلوگرم جیره غذایی یا 52 میلی‌گرم عصاره نعناع فلفلی در کیلوگرم جیره غذایی است).
در مطالعات دیگر از روشهای مختلف خشک کردن شامل خشک کردن در سایه، آون و ماکروویو استفاده شده است. بیشترین درصد اسانس در نمونه تازه و خشک شده در سایه مشاهده شده است و میزان اسانس در شرایط آون و ماکروویو کاهش یافته است و کاهش درصد اسانس با افزایش دما بیشتر می شود، اما بالاترین میزان ترکیبهای فنلی در خشک شدن به وسیله ماکروویو به دست آمد. گزارشی دیگر نشان داد که روش خشک کردن شامل خشک کردن در آفتاب، سایه و استفاده از آون و ماکروویو بر درصد اسانس و میزان استراگول ترخون اثر دارد و بیشترین میزان اسانس در سایه و دمای 30 درجه سانتیگراد آون و شدت 100W ماکروویو به دست می آید. بنابراین برای خشک کردن گیاه به منظور اسانس گیری قرار دادن گیاهان در سایه یا استفاده از خشک کن های الکتریکی توصیه شده است .
خواص دارویی
این گیاه به‌طور گسترده‌ای در داروهای محلی و طب سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد و با توجه به ترکیبات مختلف موجود در ماده مؤثره آن، اثرات متعدد درمانی را نشان می‌دهد.
- فعالیت ضدویروسی
- خواص ضد باکتریایی
- فعالیت ضد قارچ
- اثرات ضد اسپاسم: اسانس این گیاه با کاهش جذب کلسیم در روده بزرگ، عضله صاف دستگاه گوارش را شل می‌کند.
- درمان سندرم روده تحریک‌پذیر (Irritable Bowel Syndrome,IBS)
- اثرات محافظت در برابر اشعه: Samarth و Coworkers پیشنهاد کردند خاصیت‌های آنتی‌اکسیدانی و فعالیت‌های مهارکنندگی عصاره برگ نعناع فلفلی مستقیماً به مکانیسم حفاظت در برابر اشعه پرتودرمانی مؤثر است و باعث بهبود عملکرد مغز استخوان در پیشگیری شیمیایی و حفاظت رادیویی می‌شود.
- اثرات ضدالتهابی
براساس گزارش سازمان غذا و دارو ایران در سال 1399 داروهای گیاهی مشتق شده از گیاه نعناع فلفلی شامل موارد زیر هستند.
نام فراورده | شکل دارویی | نام شرکت |
کارمینت | قطره خوراکی | پورسینا دارو |
منتول | محلول غیرخوراکی | پورسینا دارو |
پی پریکس | کپسول | تهران دارو |
ژلومینت آی‌بی‌اس | کپسول نرم | وشا دارو |
